مجموعه‌ای از فرصت‌ها و چالش‌های مشترک

بر همین اساس یکی از موضوعاتی که می‌تواند در رایزنی با همسایگان در اولویت باشد، بحث اقتصادی و دور‌زدن تحریم‌هاست. در سفر وزیر خارجه کشورمان نیز مشاهده کردیم که یک هیات اقتصادی، وزیر خارجه را همراهی می‌کرد و این مساله نشان‌دهنده اهمیت ابعاد اقتصادی این سفر است. البته در روابط ایران و افغانستان، یک‌سری مسائل مهم و حیاتی وجود دارد که باید برای آنها تدبیری اندیشیده شود. یکی از آنها مقوله آب به‌طور کلی است و نه فقط حقابه هیرمند. سیاست طالبان بر این است که با احداث سد، آب‌های ورودی به ایران را که سرچشمه آنها از افغانستان است، مهار کند و باید برای این مساله بسیار مهم، تدبیری اندیشیده شود. مساله بعد بازگشت مهاجران است و برای بازگرداندن مهاجران افغان به کشورشان باید یک‌سری اقدامات انجام شود. بخشی از این اقدامات، دیپلماتیک است و دولت افغانستان باید توجیه شود که چرا اتباع این کشور به افغانستان بازگردند. علاوه بر این با اینکه طالبان اعلام کرده به هیچ گروه مسلحی در افغانستان اجازه داده نخواهد داد علیه همسایگان عمل کنند، با این‌وجود برخی گروه‌های مسلح در داخل افغانستان علیه ایران عمل می‌کنند که مهار این‌ها از جمله اولویت‌ها در روابط دو کشور است. از سوی دیگر، بی‌ثباتی در افغانستان به‌دلیل همجواری با ایران باعث می‌شود مشکلات این کشور به ایران هم سر‌ریز کند. وقتی فقر در افغانستان وجود داشته باشد، مردم این کشور به کشورهای همسایه سرازیر می‌شوند. وقتی در افغانستان بی‌ثباتی باشد، دست گروه‌های تروریستی باز می‌شود و این مساله به کشورهای همسایه سر‌ریز می‌شود. بحث تشکیل دولت فراگیر که مهم‌ترین مکانیسم برای ثبات در افغانستان است از جمله محورهایی است که باید در روابط دیپلماتیک بین دو کشور مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اینکه طالبان تحت تحریم آمریکاست و دارایی‌های آنها در صندوق‌های خارجی مسدود‌شده، این کشور نمی‌تواند از طریق خاک خود دست به تجارت‌های مهم بزند و بر همین اساس بحث همکاری گسترده‌تر ایران و افغانستان در حوزه تجاری برای کابل بسیار مهم است. در هر حال ایران و طالبان دارای مجموعه‌ای از فرصت‌ها و چالش‌ها هستند که باید چه در قالب توافق‌های کتبی و چه در قالب توافق‌های شفاهی، مدیریت شوند و همین مسائل بر اهمیت سفری که روز گذشته از سوی وزیر خارجه کشورمان به افغانستان صورت گرفت، می‌افزاید.